Eindelijk nog eens Vlaming na twaalf jaar! “Tom Lanoye krijgt prestigieuze Prijs der Nederlandse Letteren 2024”

 

Eindelijk nog eens Vlaming na twaalf jaar!

“Tom Lanoye krijgt prestigieuze Prijs der Nederlandse Letteren 2024”

Nederlands 2/4 (media 2)

Het is zover! Na twaalf jaar, en vier edities, van de prijsuitreiking van de ‘Prijs der Nederlandse Letteren’ is er nog eens een Vlaamse winnaar. Tom Lanoye mag zich op de borst kloppen voor dé belangrijkste literaire prijs van het Nederlandse taalgebied. Maar wie is Tom Lanoye nu juist?

De kersverse winnaar werd in Sint-Niklaas in 1958 geboren, maar de Oost-Vlaamse stad bleef niet zijn woongebied. Afwisselend woont hij in Antwerpen en Kaapstad. Zelf weet ik niet welke stad wonderbaarlijker is. Lanoye is van verschillende markten thuis; hij is dichter, romanschrijver, theaterauteur en scenarist en sinds een jaartje is er over hem een podcastserie gemaakt door Vincent Byloo.

Z’n werken zijn niet onopgemerkt gebleven in België en Nederland. ‘Sprakeloos’, ‘Kartonnen dozen’, ‘Zuivering’ (2017) en ‘De draaischijf’ (2022) zijn maar enkele romans met prangende en beklemmende onderwerpen op zijn naam. De sterauteur mag talloze prijzen op zijn palmares zetten zoals de ‘Gouden Uil Publieksprijs’ (nu: ‘Fintro Literatuurprijs’), ‘De Gouden Ganzenveer’, de ‘Henriette Roland Holst-prijs’ voor zijn roman ‘Sprakeloos’, ‘De Boon Publieksprijs’ voor ‘De draaischijf’, enzovoort.

Bron: Bosmans, G. (2024, 11 maart). Tom Lanoye krijgt prestigieuze Prijs der Nederlandse Letteren 2024. vrtnws.be. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/03/11/tom-lanoye-krijgt-prijs-der-nederlandse-letteren-2024/ 

Verder schreef Lanoye enkele toneelstukken zoals het meest recente ‘Lady+Lord MacBeth’, een herwerking van Shakespeares ‘Macbeth’. In andere delen van Europa is hij bekend om ‘Ten Oorlog’, ‘Bloed en Rozen’ over Jeanne d’Arc en Gilles de Rais, ‘Mamma Medea’, …

Een extra verwezenlijking van Lanoye is de benoeming tot de allereerste stadsdichter van Antwerpen voor zijn talrijke poëziestukken. Naast bezig te zijn met lyriek, epiek en dramatiek in brede vorm, besteedt de veelzijdige auteur ook tijd aan satirische columns.

Voor al dit betekenisvolle, harde werk verdient Tom Lanoye eindelijk dé grootste erkenning voor zijn carrière: de Prijs der Nederlandse Letteren. Deze driejaarlijkse prijs wordt uitgereikt aan het oeuvre dat een belangrijke positie inneemt in de Nederlandstalige literatuur in brede zin (romans, poëzie, toneel, …). De jury bestaat telkens uit academici, andere auteurs en recensenten. Dit zijn zeker geen leken in hun vak.

Genoeg over Lanoye, nu ik

Persoonlijk ken ik enkel de naam van Tom Lanoye en nu schaam ik me ervoor dat hij mijn erkenning nooit heeft gekregen voor zijn werk. Oké, ‘schamen’ is misschien te sterk uitgedrukt, maar je weet hopelijk wel wat ik ermee bedoel. Tijdens de lessen van Nederlands 2 en 4 kwam Lanoye hier en daar ter sprake. Het ging voornamelijk over enkele romans en gedichten, maar ik wist totaal niet dat hij ook toneelteksten schreef.

De titel en inleiding van het artikel prikkelden me meteen. Ik was verbouwereerd dat er al twaalf jaren verstreken waren dat een Vlaamse maker nog eens dé grootste literaire prijs kreeg. Na wat extra opzoekwerk kwam ik erachter dat Lanoye literair veelzijdig is: van romans tot toneelstukken en van poëzie tot criticus. Logisch dat hij een auteur en criticus is aangezien zijn romanonderwerpen vaak een spiegel houden voor jezelf en/of de maatschappij.

Na het lezen van dit nieuwsartikel wil ik op het gemakje eens proeven van de verschillende creaties van Tom Lanoye. Ik ga niet direct een boekenkast uitlezen, maar ik ben best gemotiveerd om enkele werken (romans, gedichten, …) te willen lezen. Wie weet zal Lanoye later een plekje opvullen in de Literaire Canon van Vlaanderen, maar dat is beter geen goed idee. Laat hem maar lang genoeg de aarde bewandelen om nog meer te schrijven.

Genoeg over Lanoye en mezelf, nu de klaspraktijk

Ik dacht bij mezelf: hoe kan ik nu dit artikel benutten in mijn klaspraktijk? Ik begon te brainstormen en kwam na een kwartiertje op een kerstboom van ideeën. Ja, je leest het goed: een kerstboom. Ja, ik weet het … Het is nog vroeg voor Kerstmis. Allereerst lijkt het me zeer leuk om mijn toekomstige leerlingen te laten kennismaken met het oeuvre van Lanoye in al zijn aspecten: van romans (of fragmenten) tot theaterstukken en poëzie. Je kan via een ontdekkoffer zijn werk introduceren, presenteren en tentoonstellen aan de leerlingen. Wie weet kan je een aparte plaats op de gang creëren met een ‘uitgelichte auteur van de maand’.

Een ander ideetje was om gelezen boeken, via een opgemaakte leeslijst, door leerlingen te laten nomineren. Ze hangen een foto van het boek aan de muur (apart plekje op de gang) om deze in de selectie voor een eigen ‘Prijs der Nederlandse Letteren’ op te nemen. Wanneer de volledige nominatielijst is aangevuld, wordt er gediscussieerd en beslist welk boek de prijs in ontvangst mag nemen. Een ander idee was het introduceren van de ‘Prijs der Nederlandse Letteren’ via zelfgeschreven werken per klas, jaar of graad. De creaties van de leerlingen worden gelezen door andere leerlingen en leerkrachten en per categorie (gedicht, toneelstuk, verhaal, …) worden er drie winnaars aangeduid. Het is maar een suggestie, want het staat nog niet volledig op punt qua organisatie, invulling, enzovoort.

Andere speelse manieren om kennis te maken met Tom Lanoye zijn boekenspeeddates met zijn werken, waarbij de leerlingen een boek, dichtbundel, … uit de ontdekkoffer nemen en de tijd krijgen om erin te snuisteren. Wanneer je extra tijd hebt, dan kan je hen de werken thuis laten lezen en uitgebreid in de klas erover praten. In ieder geval gaan de leerlingen hun onbewust gekozen werk van Lanoye promoten via boekenspeeddates. Verder kan je binnen het onderdeel ‘toneel’ de theaterstukken van Lanoye betrekken en uitgebreid werken aan het oriënteren (vooraf informatie opzoeken over de maker, de acteurs, het verhaal, …), het analyseren (toneeltekens, symbolen, bouwstenen van een verhaal), het verwerken (creatievere opdrachten gekoppeld aan lees-, schrijf-, spreek- en/of luisteropdrachten), enzovoort.  Kortom, nog veel stof tot nadenken.

Bronnen:

·        Bosmans, G. (2024, 11 maart). Tom Lanoye krijgt prestigieuze Prijs der Nederlandse Letteren 2024. vrtnws.be. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/03/11/tom-lanoye-krijgt-prijs-der-nederlandse-letteren-2024/

·        lanoye | lanoye. (z.d.). https://www.lanoye.be/

·        Tom Lanoye. (2024, 24 maart). Wikipedia. https://nl.wikipedia.org/wiki/Tom_Lanoye