cultuurevenement 3 (semester 1)

‘Per(r)ongeluk’, een halte die je niet mocht missen

Toneelkring Bercklaer tovert met hun nieuwste voorstelling ‘Per(r)ongeluk’ een lach op het gezicht van jong en oud, waarbij er ook plaats is voor een traan of een krop in de keel. Het stuk werd geschreven door Pol Anrys, geregisseerd door Bea De Meyer en doorspekt met een zorgvuldig geselecteerde cast. Voor mij was dit toneelstuk een cocktail van originaliteit en doordachtheid met een flinke scheut absurditeit en een onderliggend bodempje melancholie.    

Een perron gevuld met twee mensen, een bekvechtend verloofd paar; hij een directeur, zij duidelijk een kind van rijke komaf. De vrouw wordt kwaad en werpt haar ring, ter waarde van zo’n tienduizend euro, weg. Emoties overspoelen de man, die nu een keuze moet maken: ga ik naar mijn toekomstige vrouw toe of ga ik de ring achterna? Niet veel later vindt een arme, zwangere vrouw, wonend op het terrein langs het perron, de ring. “Dit blijft ons geheim, kinneke”, fluistert Suzy, de zwangere vrouw. Maar wat zal er gebeuren wanneer de man de ring komt zoeken? Welke kapers liggen er nog op de kust?

 

Een rollercoaster van comfort en spiegelbeelden

Het verdere verloop van het verhaal is een ware attractie van hilariteit en beklijving. De hilariteit zou ik omschrijven als ‘simpele absurditeit’. Focus niet op het woord ‘simpel’ als ‘gemakkelijk’, maar eerder als een toegankelijke vorm van absurde humor. Toneelkring Bercklaer kwam origineel uit de kast met herkenbare humoristische situaties met een blinde vrouw, waarbij woordgrappen niet mochten ontbreken. Het waren net die absurde situaties zoals het versieren van de jongeman door een oudere dame in combinatie met luchtverfrisser en felgekleurde kleren dat de term ‘absurditeit’ gekoppeld kan worden aan dit stuk. Bij iedere komische voorstelling primeert humor, dat is een traditie, maar ‘Per(r)ongeluk’ maakte er een waar spektakelstuk van met een waaier aan humor en dieperliggende knipogen.    

Anderzijds houden zowel het verhaal als de personages een spiegel voor onze neus met hun maatschappelijke thema’s en persoonlijke perspectieven. Het realisme omtrent armoede en daklozen én het verschil tussen rijkdom en arm brengen de waarheid dichter dan ooit bij het publiek. Het wordt een verhaal over arm en rijk, over (on)macht. De vooroordelen over beide extremen worden nog duidelijker weergegeven wanneer ze met elkaar in contact komen. Dat is zo mooi om te zien dat de jonge directeur veel opener en positiever omgaat met de bewoners dan wanneer zijn verloofde hen tegenkomt. Andersom is het verschil ook groot: Achiel, een oudere man met zijn blinde zus, is toegankelijker naar beiden toe dan de twee naburige ‘heksen’. Het maakt alles zo levendig, realistisch en het zet je maatschappelijk aan het denken.

 

Een nagel op de (karakter)koppen

Nu we het toch over personages hebben … Ik kan alleen maar met lof spreken over de casting. Het zijn als het ware karakterkoppen. Ik kan me niet voorstellen hoe de acteur, die Achiel speelde, de jonge directeur zou vertolken en andersom. Dat biedt dan weer extra realisme, wat de regisseur duidelijk wilde bereiken. Wat me ook opviel, was het ‘meer-rollenperspectief’ van enkele acteurs; ze vertolkten niet één maar twee rollen. Zo speelde één acteur, Yens, de rol van zowel de politieagent als controleur in verband met kindzorg. Dit zorgt voor extra fluïditeit doorheen het toneelspel en dit vertaalt zich naar en sluit aan bij de visie van de toneelkring. Op de gemeentelijke website kan je het volgende lezen: “Naast een vaste kern van spelers staan er regelmatig nieuwe mensen op het podium.”

Binnenin de vormgeving van de personages kwamen enkele belangrijke aspecten naar voren: kledij, de spraak/het accent en het gedrag of het voorkomen. Het regie-aspect was hier duidelijk sterk in. Zo hebben de armere bewoners eerder grote, vuilere of zeer oude kleren aan, terwijl de rijkere personages er piekfijn uitzien, zelfs de haardracht en de accenten. De kloof en de relaties werden weergegeven door deze (deiktische) tekens.

 

Fluïditeit en gelaagdheid heersen in de ruimte

Een laatste aspect, dat ik graag wil aanhalen, is het vloeiend gebruik van de ruimte. Het gangpad diende als overgang om het podium te verlaten en bracht een origineel gegeven mee. Het publiek werd één met de situaties, die plaatsvonden. Je werd opgeslorpt. Dit had ik nog nooit gezien, wat een vernieuwend gegeven.

Ook de gelaagdheid van het decor ontbrak niet. Je zag duidelijk de scheiding tussen de woonst van de ruziënde kanten met in het midden een groen bankje. De symbolische brug tussen de groepen, die ook door beiden gebruikt werden. Ook de samenkomst van personages werd steeds bij het bankje weergegeven. Dat maakt het stuk ook zo mooi met de thematiek en stijl van de voorstelling: al gebeuren er nare dingen, we zijn er voor elkaar.

'Per(r)ongeluk' houdt een spiegel voor tussen arm en rijk en de vooroordelen. Het maakt ons duidelijk wat een mens doet als die in zo’n situatie terechtkomt. Het is jammer dat zo’n prachtig werk niet aan een breder publiek aangereikt kon worden, want dat verdiende het. Wie erbij was, heeft genoten. Voor wie er niet bij was: “Dit blijft ons geheim, kinneke.”

Wil ik nog een keer naar een toneelvoorstelling? Sowieso! Het is veel te lang geleden dat ik nog een voorstelling heb bekeken. Ik kijk uit om volgend semester op zoek te gaan naar een nieuw toneelavontuur. Ik begon dit avontuur met weinig verwachtingen, want Evi, die Suzy speelde, verklapte niets en maakte ons zeer nieuwsgierig. Ik ging naar de voorstelling zonder verwachtingen, maar ik kwam thuis met een goedgevulde buik aan een ervaring doordrenkt met humor, originaliteit, levendigheid en nog veel te veel om op te noemen.

Extra bron:

Toneelkring Bercklaer | Berlaar. (z.d.). https://www.berlaar.be/verenigingen/toneelkring-bercklaer-1