We hebben allemaal mensen nodig die ons feedback geven. Zo kunnen wij ons verbeteren.

 

vaktijdschriftartikel 2 (semester 1)

“We hebben allemaal mensen nodig die ons feedback geven. Zo kunnen wij ons verbeteren.” – Bill Gates

 

Een niet zo diepzinnige uitspraak van Bill Gates, maar het is een waarheid als een stier ... euhm, koe bedoel ik. Tijdens de startlessen rond feedback binnen de OPO’s ‘didactische vorming’ en ‘relationele vorming’ kwam dit af vaak ter sprake. Het ging voornamelijk over de verschillende vormen van respons/terugkoppeling van opdrachten, toetsen en gesprekken: feedback, feedforward en feed-up. De opdelingen in formatieve en summatieve evaluatietechnieken, waarbij je steeds de focus legt op de formering (positief en motiverend), argumentatie en toekomstgerichtheid. Zeg nu zelf, wil jij een onvoldoende terugkrijgen met enkel een droevige smiley? Daar heeft niemand een boodschap aan. De enige persoon die daarbij baat heeft, is de leerkracht die aan tijdsbesparing doet (lees: deze leerkracht ziet niet in dat feedback essentieel is).

Ik las de titel van het vaktijdschriftartikel, ‘Feedback als vliegwiel voor schrijfsucces, en dacht bij mezelf: hélaba, dat is interessant voor het vak Nederlands. Vervolgens begon ik de inleiding te lezen en verschillende gedachten ontsproten. Alright, ik ga tips over feedback binnen het schrijfonderwijs krijgen om te kunnen toepassen in de klaspraktijk!  Of wacht, ik kan ideeën opdoen om zelf succesvol schrijfvaardigheden te kunnen ondernemen. Ja en nee. Wacht, laat het me je even expliceren.

 

We halen de mixer boven voor een feedbackmengelmoes

Mevrouw Herder stelde dit artikel samen met twee gepubliceerde boeken als uitgangspunt, waarbij ze minder, ik zeg niet ‘niet’, belang hecht aan een analyserende en/of verklarende blik op beide werken. Ze leidt de boeken meer in, met hier en daar wat extra duiding over begrippen en aandachtspunten/tips, om je als lezer te prikkelen en te verlangen naar meer leeshonger omtrent dit onderwerp. En dat heeft ze zeker en vast gedaan met me!

‘Maak er geen punt van!’, geschreven door Monica Koster en Meike Korpershoek, en ‘Geef ze het nakijken’ van Jacqueline van Kruiningen en Joy de Jong bieden een kijkje op de verdieping van feedback in het (schrijf)onderwijs. We weten allemaal dat zowel feedback als schrijfonderwijs van belang zijn, waarom combineren we ze dan niet, hé (knipoog)? Het artikel wil ons duidelijk laten klaarstomen als toekomstige leerkracht (Nederlands) om het belang van feedback in het schrijfonderwijs aan te tonen. Met behulp van enkele tips in het artikel zelf kan je de eerste stappen zetten.

Hey, jij daar, jij hebt ook nood aan feedback … en feedforward en feed-up

Iedere persoon heeft nood aan duidelijkheid rondom een taakomschrijving, zowel vooraf, tijdens als erna. Ja, jij, de bloglezer, ook. Maar wat zijn feedforward, feedback en feed-up dan? Hoe kan je ze van elkaar onderscheiden? Hatty en Timperly (2007) hebben enkele denkvragen per onderdeel voorgeschoteld:

• Waar ga ik heen? Wat zijn mijn resultaten of wat is mijn doel? (feed-up: terugkoppeling van de taak, vooraf);
• Hoe heb ik de taak tot nu toe aangepakt? Heb ik mijn doel (al dan niet) bereikt? Wat heb ik gedaan? (feedback: terugkoppeling van de taak, tijdens)2;
• Wat kan ik doen om de doelen te bereiken of wat kan ik doen om mijn taak tot een goed eind te brengen? Wat zijn de volgende te zetten stappen? (feedforward: terugkoppeling van de taak, achteraf)

Dit klinkt misschien allemaal wat ongewoon, maar het is een letterlijke vertaling van ons eigen denkproces. Akkoord, de meeste volwassenen kunnen deze klik sneller maken, omdat ze het al geleerd hebben, leerlingen moeten dit nog inoefenen. Het vak Nederlands primeert hierin, omdat het gaat over hét schrijfproces en dat leer je in dé taalvak van je moedertaal. Vergis je niet dat het vak Nederlands inderdaad het beginpunt is, maar net zoals ademen is schrijven domeinoverschrijdend. Je ademt niet enkel tijdens de lessen Nederlands, maar ook bij Engels, Frans, biologie, geschiedenis, esthetica, enzovoort.

Verder behandelt het tijdschriftartikel ook enkele kernstrategieën. Hieronder vind je een fragment.

zes kernstrategieën voor activerende feedback (uit: Herder, A. (2023, 1 november). Feedback als vliegwiel voor schrijfsucces. Levende Talen Tijdschrift. https://lt-tijdschriften.nl/ojs/index.php/ltt/article/view/2354

De toekomst ligt open voor iedere leerling, maar ook voor jou als leerkracht

Dan denk je misschien: dat is hier nu allemaal goed en wel en leuk dat je dit met ons deelt, maar wat kunnen wij dan nu doen? Informeren, je erin verdiepen en op stage uitproberen. Eerst je kennis verbreden en verdiepen, vervolgens dit toepassen in die eerste stagemomenten en contacten met je leerlingen leggen om dit voor je verdere loopbaan te verfijnen en te blijven experimenteren. Daarmee bedoel ik niet te experimenteren met verschillende manieren hoe je feedback overbrengt. Laat de rode neus en de toeters onder je schoenen achterwege, niet elke leerling is daar zo dol op. Experimenteer wel met de manieren feedback, feedforward en feed-up. Neem de mogelijkheid om rond peerfeedback te werken, laat leerlingen hun individueel denk- en evaluatieproces verwoorden bij hun eigen opdrachten (dit zijn niet enkel taken) en die van een ander. Laat hen zelfs feedback geven op jou als leerkracht. Jij geeft hen dat altijd, draai de rollen eens om en je kan ook van de leerlingen leren. Daarom ben je, net zoals een 'leer-ling', ook een 'leer-kracht'. 

Ik neem sowieso de kernstrategieën, de titels van de twee boeken, de aanwezige werkvormen, enzovoort mee. Verder onthoud ik dat feedback van belang is binnen het (schrijf)onderwijs, maar dat dit verschilt van vak tot vak, van vaardigheid tot vaardigheid. Je gaat een andere feedbackfocus leggen bij het schrijven van een mail binnen het vak Nederlands, dan het schrijven van een wetenschappelijke tekst rond het fermentatieproces van abdijkazen. Mijn zin om me te verdiepen in dit onderwerp is groter geworden na het lezen van het artikel. Jammer genoeg schrijf ik dit na de feestdagen, dus beide boeken zullen geen cadeaus zijn onder de kerstboom. Dat houdt me toch niet tegen om het te bestellen. En jij, heb jij er zin in?

 

bronnen:

 Herder, A. (2023, 1 november). Feedback als vliegwiel voor schrijfsucces. Levende Talen Tijdschrift. https://lt-tijdschriften.nl/ojs/index.php/ltt/article/view/2354

Feedback, feedup, feedforward. (z.d.). Thomas en Charles. https://www.thomasencharles.nl/kindgesprekken-feedback/