vaktijdschriftartikel 2 (semester 1)
“We hebben allemaal
mensen nodig die ons feedback geven. Zo kunnen wij ons verbeteren.” – Bill
Gates
Een niet zo diepzinnige uitspraak van Bill Gates, maar
het is een waarheid als een stier ... euhm, koe bedoel ik. Tijdens de startlessen
rond feedback binnen de OPO’s ‘didactische vorming’ en ‘relationele vorming’ kwam
dit af vaak ter sprake. Het ging voornamelijk over de verschillende vormen van respons/terugkoppeling
van opdrachten, toetsen en gesprekken: feedback, feedforward en feed-up. De
opdelingen in formatieve en summatieve evaluatietechnieken, waarbij je steeds
de focus legt op de formering (positief en motiverend), argumentatie en toekomstgerichtheid.
Zeg nu zelf, wil jij een onvoldoende terugkrijgen met enkel een droevige
smiley? Daar heeft niemand een boodschap aan. De enige persoon die daarbij baat
heeft, is de leerkracht die aan tijdsbesparing doet (lees: deze leerkracht ziet
niet in dat feedback essentieel is).
Ik las de titel van het vaktijdschriftartikel, ‘Feedback als
vliegwiel voor schrijfsucces, en dacht bij mezelf: hélaba, dat is
interessant voor het vak Nederlands. Vervolgens begon ik de inleiding te lezen
en verschillende gedachten ontsproten. Alright, ik ga tips over feedback
binnen het schrijfonderwijs krijgen om te kunnen toepassen in de klaspraktijk! Of wacht, ik kan ideeën opdoen om zelf
succesvol schrijfvaardigheden te kunnen ondernemen. Ja en nee. Wacht, laat het
me je even expliceren.
We halen de mixer boven voor een feedbackmengelmoes
Mevrouw Herder stelde dit artikel samen met twee gepubliceerde
boeken als uitgangspunt, waarbij ze minder, ik zeg niet ‘niet’, belang hecht
aan een analyserende en/of verklarende blik op beide werken. Ze leidt de boeken
meer in, met hier en daar wat extra duiding over begrippen en aandachtspunten/tips,
om je als lezer te prikkelen en te verlangen naar meer leeshonger omtrent dit
onderwerp. En dat heeft ze zeker en vast gedaan met me!
‘Maak er geen punt van!’, geschreven door Monica Koster en Meike Korpershoek, en ‘Geef ze het nakijken’ van Jacqueline van Kruiningen en Joy de Jong bieden een kijkje op de verdieping van feedback in het (schrijf)onderwijs. We weten allemaal dat zowel feedback als schrijfonderwijs van belang zijn, waarom combineren we ze dan niet, hé (knipoog)? Het artikel wil ons duidelijk laten klaarstomen als toekomstige leerkracht (Nederlands) om het belang van feedback in het schrijfonderwijs aan te tonen. Met behulp van enkele tips in het artikel zelf kan je de eerste stappen zetten.
Hey, jij daar, jij hebt ook nood aan feedback … en feedforward en feed-up
Iedere persoon heeft nood aan duidelijkheid rondom een taakomschrijving, zowel vooraf, tijdens als erna. Ja, jij, de bloglezer, ook. Maar wat zijn feedforward, feedback en feed-up dan? Hoe kan je ze van elkaar onderscheiden? Hatty en Timperly (2007) hebben enkele denkvragen per onderdeel voorgeschoteld:
- Waar ga ik heen? Wat zijn mijn resultaten of wat is mijn doel? (feed-up: terugkoppeling van de taak, vooraf);
- Hoe heb ik de taak tot nu toe aangepakt? Heb ik mijn doel (al dan niet) bereikt? Wat heb ik gedaan? (feedback: terugkoppeling van de taak, tijdens)2;
- Wat kan ik doen om de doelen te bereiken of wat kan ik doen om mijn taak tot een goed eind te brengen? Wat zijn de volgende te zetten stappen? (feedforward: terugkoppeling van de taak, achteraf)
Dit klinkt misschien allemaal wat ongewoon, maar het is een
letterlijke vertaling van ons eigen denkproces. Akkoord, de meeste volwassenen
kunnen deze klik sneller maken, omdat ze het al geleerd hebben, leerlingen moeten
dit nog inoefenen. Het vak Nederlands primeert hierin, omdat het gaat over hét
schrijfproces en dat leer je in dé taalvak van je moedertaal. Vergis je niet
dat het vak Nederlands inderdaad het beginpunt is, maar net zoals ademen is
schrijven domeinoverschrijdend. Je ademt niet enkel tijdens de lessen
Nederlands, maar ook bij Engels, Frans, biologie, geschiedenis, esthetica,
enzovoort.
Verder behandelt het tijdschriftartikel ook enkele kernstrategieën. Hieronder vind je een fragment.
 |
| zes kernstrategieën voor activerende feedback (uit: Herder, A. (2023, 1 november). Feedback als vliegwiel voor schrijfsucces. Levende Talen Tijdschrift. https://lt-tijdschriften.nl/ojs/index.php/ltt/article/view/2354 |
De toekomst ligt open voor iedere leerling, maar ook voor
jou als leerkracht
Dan denk je misschien: dat is hier nu allemaal goed en wel
en leuk dat je dit met ons deelt, maar wat kunnen wij dan nu doen? Informeren,
je erin verdiepen en op stage uitproberen. Eerst je kennis verbreden en
verdiepen, vervolgens dit toepassen in die eerste stagemomenten en contacten
met je leerlingen leggen om dit voor je verdere loopbaan te verfijnen en te blijven
experimenteren. Daarmee bedoel ik niet te experimenteren met verschillende
manieren hoe je feedback overbrengt. Laat de rode neus en de toeters onder je
schoenen achterwege, niet elke leerling is daar zo dol op. Experimenteer wel
met de manieren feedback, feedforward en feed-up. Neem de mogelijkheid om rond
peerfeedback te werken, laat leerlingen hun individueel denk- en
evaluatieproces verwoorden bij hun eigen opdrachten (dit zijn niet enkel taken)
en die van een ander. Laat hen zelfs feedback geven op jou als leerkracht. Jij geeft
hen dat altijd, draai de rollen eens om en je kan ook van de leerlingen leren. Daarom ben je, net zoals een 'leer-ling', ook een 'leer-kracht'.
Ik neem sowieso de kernstrategieën, de titels van de twee
boeken, de aanwezige werkvormen, enzovoort mee. Verder onthoud ik dat feedback van
belang is binnen het (schrijf)onderwijs, maar dat dit verschilt van vak tot vak,
van vaardigheid tot vaardigheid. Je gaat een andere feedbackfocus leggen bij het
schrijven van een mail binnen het vak Nederlands, dan het schrijven van een
wetenschappelijke tekst rond het fermentatieproces van abdijkazen. Mijn zin om
me te verdiepen in dit onderwerp is groter geworden na het lezen van het
artikel. Jammer genoeg schrijf ik dit na de feestdagen, dus beide boeken zullen
geen cadeaus zijn onder de kerstboom. Dat houdt me toch niet tegen om het te
bestellen. En jij, heb jij er zin in?
bronnen:
Herder, A. (2023, 1
november). Feedback als vliegwiel voor schrijfsucces. Levende Talen
Tijdschrift. https://lt-tijdschriften.nl/ojs/index.php/ltt/article/view/2354
Feedback,
feedup, feedforward.
(z.d.). Thomas en Charles. https://www.thomasencharles.nl/kindgesprekken-feedback/
Reacties