Sorry Erik, er komt geen vervolg ...

Auteurslezing Erik Vlaminck: cultuurevenement 1 - semester 1

Sorry Erik, er komt geen vervolg ...

“Dag, jongeman. Welk boek zou je graag willen kopen?”

- “Goh, ik zou graag het recentste boek ‘Iconen’ willen kopen.”

“Voor wie mag ik het signeren?”, vroeg de man met de spierwitte haren.

- “Voor Govert, alstublieft.”

Met zijn zwarte fijnschrijver vulde de oudere man, met ronde brilglazen zoals Harry Potter ze droeg, de voorpagina met zijn sierlijk lijkend handschrift. Onderaan krabbelde hij iets. Pas achteraf zag ik dat het de datum en zijn handtekening waren. Al mijn vragen werden beantwoord tijdens de lezing, maar tijdens ons kortstondig gesprek werd er meer beantwoord dan gevraagd. Alhoewel, ik heb nog maar één vraag. Heeft hij mijn antwoord op zijn laatste vraag nu heel letterlijk genomen en opgeschreven of was dit louter toeval?

Op mijn cultuurverlanglijstje stond bovenaan het bijwonen van een auteurslezing.  Ik had dit nog nooit gedaan, het was een totaal nieuwe ervaring voor mij. Ik wilde eens weten hoe een ervaren auteur aan de slag gaat, wat zijn schrijfproces inhoudt én hoe hij de juiste balans vindt bij het wikken van woorden. Ik had zo veel vragen! Wat een geluk dat ik zo snel een auteurslezing zag passeren. Het was nog zo dichtbij ook! Na het lezen van wat extra achtergrondinformatie over de auteur en de te verwachten inhouden bij dit cultuurevenement, was ik direct verkocht. Ik reserveerde een plaatsje en op 12 oktober kon een nog onbekende ruimte voor me opengaan.

De eerste stap tijdens mijn cultuurreis

De eerste deur, die ik moest openen, kende ik al wel. Het was de ingang van de bibliotheek van Oostmalle, waar de auteur meer kwam vertellen over zijn nieuwste boek. Ook de volgende onderwerpen stonden op de planning: de biografie van de auteur, het denk- en schrijfproces, verschillende uiteenzettingen over andere geschreven boeken, dramatisch werkvormen en nog veel meer. Je zou voor minder een wow-gevoel ervaren.

Dus, daar ging ik dan! Om acht uur ’s avonds begon de auteurslezing. Ik bewandelde de schemerende en donkere straten van het dorpscentrum. Ja hoor, ik ging te voet. Ik woon op ongeveer een kleine kilometer van de bibliotheek. Toen ik de zaal binnenkwam, begon het al. Ja hoor, ik was duidelijk de jongste van de hele groep bezoekers. De gemiddelde leeftijd lag boven de pensioenleeftijd, dus ik viel serieus op. Niet alleen ik merkte dat, de andere mensen ook. Sommigen keken alsof ik verdwaald was. Een andere bejaarde vrouw stond al paraat om zich over me te ontfermen als een ware oma. “Moete gij nog een koekske hèmme, jongen?”, vroeg ze stilletjes. Op dat moment besefte ik inderdaad dat ik verdwaald was geraakt.  

Na een kwartier te staan drinken van mijn aangeboden cola, die al na vijf minuten was opgedronken uit ongemak, kwam er een enthousiaste oerkreet uit de keel van de bibliothecaris. Hij verwelkomde ons hartelijk en maande ons aan om plaats te nemen. Wanneer iedereen had plaatsgenomen, stak dezelfde bibliothecaris van wal. Ik had hem nog nooit zó enthousiast gezien als die ene donderdag.  Hij kondigde de auteur, Erik Vlaminck, aan met een lofzang in het kwadraat. Volgens mij was hij een grote fan.

Erick Vlaminck maakt zijn entree

Daar is hij dan, Erik Vlaminck. Dé auteur waarvoor ik kwam. Dé auteur, die ging vertellen over zijn schrijfprocessen en zijn nieuwste boek en vergeet de dramatische werkvormen niet! Hij begon direct met een monoloog van zo’n half uur. Vanaf de tweede zin werd het duidelijk dat hij zich inleefde in een man, die werd opgepakt wegens het poedelnaakt rondparaderen in het centrum van Antwerpen. Hij was zelfstandige, maar raakte aan lagerwal, omdat hij in een serieuze vechtscheiding zat. Ronnie, zoals de man heette, verloor niet alleen zijn gezin, maar ook zijn bedrijf. Hij dwaalde al jarenlang rond in de straten van Antwerpen. Een dakloze man was Ronnie geworden. Nog geen tien minuten ver in Eriks dialoog of een té luide vrouw op de eerste rij riep: “Oh, dat is hier met inleving en al!”. Ja mevrouw, inderdaad, dat is hier met inleving en al.

Het werd op een bepaald wel heel saai. Erik Vlaminck las meer af dan dat hij het vertelde, hernam heel vaak voorgaande zinnen en sprak onduidelijk. Hij sloot zijn monoloog af met de volgende woorden: “Ja, dit was het verhaal van Ronnie. Ik kreeg de vraag om een monoloog te schrijven over armoede, want dit weekend is daar veel aandacht voor. In Tongeren vroegen ze of ik dit kon komen voorbrengen, dus ik moest het hier al een keer oefenen.” Oké, Erik. Dus dit heeft niets met jouw nieuw boek te maken? Heeft dit dan te maken met een ander boek? Doet u misschien aan liefdadigheid en wil u hier meer aandacht aan schenken? Nee, nee en driewerf nee. Het had helemaal niets te maken met zijn auteurslezing. Het was gewoon het opvullen van zijn tijd. Jammer.

Ik kreeg wel enkele antwoorden op mijn vragen. Zo vertelde meneer Vlaminck over zijn jeugd en jongere studiejaren. Wat me vooral opviel, was dat we enkele gelijkenissen hadden. Erik vond zijn middelbareschooltijd ook maar niets, veel te negatief. Na het middelbaar ging hij regentaat studeren met de volgende vakken: Nederlands en geschiedenis. Verder is de man al sinds het middelbaar verzot op schrijven, zowel boeken als theaterteksten. Het werd ineens een pakweg interessanter.

“Zijn er nog vragen?”

Na nog geen half uur blokte hij zichzelf af. “Ja, zijn er vragen?” Er heerste een stilte. Sommige mensen keken elkaar verbaasd aan. “Ja, anders is de lezing wel héél snel afgelopen, hé”, reageerde Erik Vlaminck. Was dit het einde dan? Wat zou jij denken mocht een auteur de eerste dertig minuten spenderen aan een irrelevant, voor dit evenement, monoloog en dan na nog een half uur stoppen en verwachten dat het publiek afkomt met vragen? Direct gingen er een paar vingers de lucht in. Het waren eigenlijk persoonlijke vragen van “Ja, ik ken jou van jongs af aan. Ik ben de jongste dochter van de beste vriendin van jouw moeder.” tot “Hoe komt u op al die verhaalideeën?”.  De lezing zou nog zo’n twintig minuten langer duren, waarbij ik nog wat extra ben te weten gekomen over de auteur zelf en zijn schrijfsessies en -tips. Voor een sessie, die uitgerekend was voor twee uur duurde het slechts anderhalf uur inclusief vragen.

Ik vond het eigenlijk best jammer dat hij niet meer moeite stak in zijn eigen lezing. Ik denk nu opeens dat ik ooit wel een auteurslezing heb gevolgd. Twee zelfs. Beide lezingen met dezelfde auteur, namelijk Luc Descamps. Zowel in de lagere school als in het secundair kwam hij langs. Zijn lezingen waren vormelijk en inhoudelijk, op basis van de leeftijd van het publiek natuurlijk, veel boeiender en verrijkender dan die van Erik Vlaminck. Misschien vergelijk ik nu wel appelen met peren, want je past natuurlijk je lezing af aan het publiek. Toch stak Luc Descamps met kop en schouder, op vlak van enthousiasme, boven meneer Vlaminck uit. Al bij al waardeerde ik deze nieuwe lezing. Ik kreeg de antwoorden op mijn vragen en ik had achteraf nog een kort gesprekje met de auteur.

Mijn gedachten na de auteurslezing

Toen ik terug thuiskwam, dacht ik het volgende: het was eens iets totaal anders dan een boek lezen, een film kijken of een theatervoorstelling bekijken. Ik raad iedereen aan om eens naar een auteurslezing te gaan. Je kan op voorhand niet verwachten hoe het zal verlopen. Je weet niet wie de auteur op persoonlijk vlak is. Zo’n lezing is zeker voor herhaling vatbaar. Ik denk dat als ik geregeld naar een auteur ga luisteren, dat ik niet alleen verschillende verhalen hoor over hun beginjaren als schrijver, maar ook de uiteenlopende denkprocessen en het aspect ‘toeval’. Toeval komt heel vaak voor bij auteurs. Ze krijgen een idee door een bepaalde impressie van iemand of een voorwerp of reactie van een persoon. Het proces lijkt dan zeer interessant om aan te horen.

Als ik later voor de klas sta, dan nodig ik gegarandeerd één of meerdere auteurs uit om te praten over hun leven en hun werken. Ik wil leerlingen, en mezelf, laten kennismaken met de personen achter hun geschreven boeken. Een bepaalde indruk van een auteur kan je doen interesseren in zijn/haar boeken. We kunnen met de klas ook boekenpraatjes en andere werkvormen omtrent leesplezier houden. Denk bijvoorbeeld aan een boekenspeeddate of een leesketting. Samen hetzelfde boek lezen lijkt ook wel interessant, omdat je dan leerlingen hun denkwijze laat verwoorden en delen met elkaar. Zo leren ze ook van elkaar en gaan ze misschien het verdere verloopt van het verhaal op een andere manier interpreteren.

Als laatste voorbeeld kan je ook werken met andere literatuurvormen zoals poëzie of een vertaling naar een ander teksttype mogelijk maken. Stel dat jij de opdracht krijgt om één of meerdere situaties van jouw favoriete boek om te toveren naar een stripverhaal. Hoe vertaal jij de beschrijvingen van de personages naar een beeld? Hoe geef jij de emoties, de setting of woorden weer? Wat zou een mogelijk vervolg kunnen zijn? Dat is stof om over na te denken.

En wat nu?

Op dit moment ben ik het aangekochte boek van Erik Vlaminck aan het lezen. Zijn nieuwste boek gaat over een psychiatrisch centrum uit de jaren 70 waar hij gewerkt heeft. Misdrijven en emotioneel misbruik staan centraal met een gezonde dosis aan humor. Je zal er waarschijnlijk niet gelukkig van worden op het einde, maar het leert je wel meer over vroegere situaties en het menselijk denken en handelen, al gaat het hier over de keerzijde ervan. Ik ben in ieder geval heel benieuwd, maar ik ben niet alleen. Max, de boekenverslinder en cultuurreisgids, is ook blij.