‘De
Gouden Draak’: een verhaal van maatschappelijke bekenden, maar we willen ze niet
altijd zien
Nederlands 2/4 (evenement 2)
Op donderdag 16 mei ben ik het theaterstuk ‘De Gouden
Draak’ van het lokale gezelschap ‘Theatergroep Hoogspanning’ in Beerse gaan
bezichtigen. Bij de binnenkomst merkte je al snel de gure keukensfeer, waarbij
de lampen zo mistig waren dat het leek alsof je omringt was door dampen en
zweet. Vooraf las ik dat de voorstelling bitterkomisch bleek te zijn, dat
belooft!
Via de website van ‘Uit in Vlaanderen’ kwam ik uit op een voorstelling, waarbij de speelwijze me vooral interesseerde. Vijf acteurs spelen achttien verschillende personages. Wat voor een kostuum- en personagewissels zal dat wel niet geven!
Hieronder volgt er een lijst van de personages:
- vijf medewerkers van de Thais-Chinees-Vietnamees afhaalrestaurant;
- een oude man en zijn dochter;
- twee stewardessen en een vriend;
- Hans, de winkeluitbater naast het restaurant, met een bijverdienste;
- een dronken man en zijn vrouw;
- een kwade man en zijn zwangere vrouw;
- de zus van ‘de kleine’;
- de ouders en nonkel van ‘de kleine’ en zijn zus;
- de krekel en drie mieren.
Je merkt dat er al meer dan achttien personages aanwezig
zijn, maar toch is het dit exacte aantal. Hoe komt dat dan? Tijdens het verloop
van het toneelstuk wordt het duidelijk.
Het verhaal speelt zich af in een Thais-Chinees-Vietnamees
afhaalrestaurant, waar vijf personen van Aziatische afkomst de pannen van het
dak koken. Bijna iedere werkkracht heeft een bijnaam zoals ‘de dikke’, ‘de
oude’ en ‘de kleine’ (de nieuwe). Wanneer de kleine afziet van tandpijn
beslissen de andere hem te helpen. Al snel merken ze dat de tandholte gevuld is
met mensen (herinneringen aan zijn Chinese familie) en dat de uitgefloepte tand
in een Thaise saus viel. Deze wordt pardoes geserveerd aan twee sterwardessen.
Na het ontdekken van de rotte en bloederige tand beslist een van de vrouwen te
vertrekken, terwijl de ontdekker van de tand gefascineerd blijft kijken. Ze
beslist om de tand mee te nemen naar haar hotelkamer. Wat gaat ze daarmee doen?
Hans, de winkeluitbater, is een vaste klant bij het
afhaalrestaurant. Hij heeft een extra illegale bijverdienste, waarvan andere
mannen profiteren.
De mier eet terwijl hij de hongerige krekel aankijkt. Ze
smeekt hem om eten, maar daarvoor moet het arme schepsel de mier helpen. Hij
beslist om de lusten van andere mieren te laten botvieren op de krekel. Ze wil
weg, maar weet niet hoe.
Niet ver weg woont een dronken man, waarvan de vrouw een nieuwe man heeft leren kennen. Hij wil haar niet kwijt, maar ze kan niet anders. De dronkaard beslist om langs te gaan bij zijn beste vriend Hans.
Een koppel ruziet over de zwangerschap: hij wil het kind
niet, maar zij wel. Hopeloos vertrekt de zwangere vrouw naar een familielid.
Als je goed leest, dan kan je al enkele relaties leggen
tussen de verschillende verhaallijnen. Dit lijkt allemaal zeer droog en kort
uitgeschreven, maar je zal bijvoorbeeld naar het einde toe pas merken dat de
zwangere vrouw haar opa bezoekt. Helemaal op het einde weet je wat de metafoor
van de krekel en de mier is en ik kan je vertellen dat het geen positieve
afloop kent.
De
originaliteit binnenin de dialogen en het decor spatten eraf!
Na wat extra opzoekwerk kwam ik tot de conclusie dat dit
geen gewoon theaterstuk is. Het werd al meerdere malen gespeeld door zowel
amateuristische als professionele theatergezelschappen en acteurs. De
bijgewoonde voorstelling bestond uit een amateurgezelschap met onbekende
‘acteurs’, maar ze deden het schitterend! De auteur van dit stuk is de Duitse
toneelacteur Ronald Schimmelpfennig. Volgens de website van het professionele
theatergezelschap ‘De Roovers’ wil Schimmelpfennig via ‘De Gouden Draak’ een
gezicht geven aan mensen die overal op het Europese vasteland aanwezig zijn,
maar die niemand wil zien of kennen. Tijdens het bekijken van het stuk werd het
me duidelijk dat het vooral een dramatisch, zelfs sterker dan dat, concept is.
Op voorhand werd er afgesproken dat de dames de mannenrollen
en de mannen de vrouwenrollen op zich namen. Dit zorgde voor extra hilariteit
wanneer de ‘stoere beer’ van de groep plotseling zijn zeer vrouwelijke kantjes
toonden. Ook zijn stem werd compleet anders.
De extra creativiteit kon je vinden in de dialogen. Wanneer
twee personen aan het praten waren en er een stilte ontstond, zei een van hen
dit op een luide, monotone manier (‘korte stilte’). Als je dit op een halve
minuut zeer snel achter elkaar hoort, dan geeft het zeker een origineel,
humoristisch kantje. Wanneer de vier andere medewerkers van het
afhaalrestaurant de rotte tand proberen weg te halen, blijven de bestellingen
maar binnenstromen. Telkens leest een van hen de bestelling voor met een resem
aan verwerkte ingrediënten op een monotone en ietwat afratelende wijze. Direct
wordt er overgeschakeld op het eigenlijke verhaal en schieten ze terug in
paniek. Zo zie je maar dat door zo’n kleine ingrepen een theaterstuk
onvoorspelbaar en des te origineler maken.
Als laatste wil ik nog een extra pluspunt geven aan het
‘beweegbare’ en luide decor. Ja, je leest het goed: luid. Het verhaal start in
een grote houten doos met slechts een wand eruit. Je ziet de hele inboedel van
de piepkleine keuken met de vijf medewerkers. Naarmate de voorstelling vordert
en er nieuwe verhaallijnen geïntroduceerd worden, opent een van de spelers het
slotje en valt er een nieuwe wand om. Zo wordt het visueel herkenbaar dat Hans
links van het restaurant woont en dat de stewardessen rechts op hotel
overnachten. Alle andere personages bevinden zich in het middendeel, waarbij de
acteurs aangeven dat de personages bovenaan in het appartementsblok wonen. Het
verhaal van de krekel en de mier speelt zich ook af op het linkerdeel, vreemd …
Nochtans wordt dat duidelijk op het einde. Alles wordt namelijk duidelijk in de
laatste vijf minuten, want in de tussentijd worden de verschillende
verhaallijnen door elkaar gespeeld. Een meesterwerk dat de acteurs hun teksten
en handelingen zo goed kenden! Oefening baart kunst zeggen ze.
Ideaal
voor het begrip ‘toneel’ en figuurlijk taalgebruik
Nu heb ik enkel lof gesproken over de acteurs en het decor, maar ik wil hieraan toevoegen dat het verhaal op zich niet zo rooskleurig is. Ik wil je waarschuwen voor de zwaarheid van de achtergronden en handelingen van de personages, want je zal geschokt reageren tijdens de voorstelling. Allereerst dacht ik dat het een meer komische voorstelling ging zijn, maar verder dan een glimlachje of kort gegrinnik kwam er van het publiek en mij niet.
Niettemin is de voorstelling zeker bruikbaar in de klas, althans de juiste stukken, want sommige onderwerpen zijn pas voor een derde graad. De moeilijke gelaagdheid en metaforen zullen door de leerkracht duidelijk voorgesteld en uitgelegd moeten worden. Er komt veel beeldspraak aan te pas, waardoor het voor leerlingen die minder snel figuurlijk van letterlijk taalgebruik kunnen onderscheiden moeilijker zal zijn.
Zo, ik hoop dat ik je wat warm heb kunnen maken voor ‘De
Gouden Draak’. Mocht je interesse hebben om het te gaan bekijken, houd dan
zeker de website van ‘Uit in Vlaanderen’ in de gaten!
Bronnen:
De Gouden Draak. (z.d.). Lokaal Bestuur Beerse. https://www.beerse.be/activiteiten/detail/154/de-gouden-draak
Over mij | Dries De Smedt. (z.d.).
https://www.driesdesmedt.be/over-mij
producties. (z.d.). De Roovers. https://deroovers.be/producties/de-gouden-draak-roland-schimmelpfennig#:~:text=De%20voorstelling%20geeft%20een%20caleidoscopisch,van%20Duitslands%20meest%20gespeelde%20toneelauteurs.
Reacties
Je uitgebreide beschrijving van "De Gouden Draak" en de lijst van de personages maakt duidelijk hoe de combinatie van het verhaal met al zijn elementen een meeslepende ervaring vormen. De manier waarop de personages en hun tragische verhalen zijn verweven, klinkt indrukwekkend en zeker de moeite om eens te lezen. Ondanks dat het een stijl is die ik normaal niet zomaar zou kiezen. Bedankt voor het delen van je bevindingen. Heel inspirerend!
Lies